Walaupun seseorang itu mempunyai hubungan darah atau ikatan perkahwinan yang sah dengan si mati, ada beberapa keadaan tertentu yang boleh menyebabkan dia hilang kelayakan untuk menerima harta pusaka. Dalam ilmu Faraid, halangan ini dikenali sebagai Hajb. Terdapat halangan yang hanya mengurangkan bahagian (seperti kewujudan anak mengurangkan bahagian suami daripada 1/2 kepada 1/4), dan ada halangan yang membatalkan terus hak seseorang untuk mewarisi.
Terdapat tiga sebab utama yang boleh menghalang sepenuhnya seseorang waris daripada menerima harta pusaka :
- Pembunuhan
Prinsip ini sangat jelas: “pembunuh tidak mewarisi”. Jika seorang waris didapati bersalah menyebabkan kematian si mati (pewaris), sama ada secara sengaja atau tidak, dia akan hilang haknya ke atas harta pusaka si mati tersebut. Ini adalah berdasarkan hadis Rasulullah SAW. Logik di sebalik hukum ini adalah untuk menutup pintu jenayah dan menghalang sesiapa daripada mengambil jalan singkat untuk mendapatkan harta dengan cara membunuh ahli keluarganya. Ia menjaga kesucian nyawa dan keadilan dalam perwarisan. - Perbezaan Agama
Undang-undang pusaka Islam adalah sebahagian daripada sistem kekeluargaan dan tanggungjawab dalam Islam. Oleh itu, perbezaan akidah menjadi satu halangan. Seorang Muslim tidak boleh mewarisi harta pusaka daripada ahli keluarganya yang bukan Islam, dan sebaliknya, seorang bukan Islam juga tidak boleh mewarisi harta pusaka daripada ahli keluarganya yang Muslim. Ini berdasarkan hadis yang jelas menyatakan perkara ini. Dalam konteks masyarakat majmuk di Malaysia, hukum ini amat relevan, terutamanya dalam keluarga yang ahlinya terdiri daripada mualaf dan bukan Islam. Sebagai contoh:
- Seorang anak yang telah memeluk Islam tidak akan mewarisi harta ibu bapanya yang bukan Islam melalui Faraid.
- Seorang isteri yang bukan Islam tidak akan mewarisi harta suaminya yang Muslim.
- Seorang anak yang murtad (keluar dari Islam) juga akan terhalang daripada mewarisi harta ibu bapanya yang Muslim.
Dalam situasi sebegini, perancangan harta melalui instrumen seperti Hibah menjadi sangat penting untuk memastikan kebajikan ahli keluarga bukan Islam terjaga.
- Perhambaan
Seorang hamba tidak boleh mewarisi harta tuannya atau ahli keluarganya yang merdeka. Walaupun konsep perhambaan tidak lagi wujud pada zaman moden ini, ia kekal sebagai salah satu daripada tiga halangan asal dalam kitab-kitab Faraid dan penting untuk diketahui sebagai sebahagian daripada sejarah perundangan Islam.
Memahami halangan-halangan ini penting untuk memastikan pembahagian harta dibuat kepada mereka yang benar-benar layak di sisi syarak. Ia juga mengukuhkan prinsip keadilan dan moral dalam Islam, di mana perbuatan jenayah dan perbezaan akidah yang fundamental memutuskan pertalian perundangan dalam konteks pusaka.