ISU YANG TIMBUL DALAM PENGURUSAN HARTA PUSAKA BAGI PASANGAN YANG BERLAINAN AGAMA
Pendahuluan
Dalam masyarakat Malaysia yang kaya dengan kepelbagaian budaya dan agama, perkahwinan campur antara individu berlainan agama semakin menjadi perkara biasa. Walaupun perkahwinan campur memberi banyak kelebihan dalam mengeratkan hubungan antara kaum, ia turut membawa cabaran, terutamanya dalam pengurusan harta pusaka. Isu berkaitan pengurusan harta pusaka bagi pasangan yang berlainan agama memerlukan perhatian khusus kerana ia melibatkan peraturan undang-undang yang berbeza, terutama apabila si mati meninggalkan wasiat atau tidak. Perbezaan prinsip agama dan undang-undang yang mengawal sistem pewarisan harta pusaka bagi pasangan berlainan agama boleh menyebabkan kekeliruan dan pertikaian yang berpanjangan di kalangan waris.
Artikel ini bertujuan untuk membincangkan isu-isu pusaka dalam perkahwinan campur di Malaysia, serta bagaimana undang-undang di negara ini menangani pengagihan harta bagi pasangan yang berlainan agama. Selain itu, artikel ini juga akan memberikan beberapa cadangan dan langkah-langkah yang boleh diambil oleh pasangan dalam perkahwinan campur untuk merancang harta pusaka mereka dengan lebih teratur.
Isu-Isu Harta Pusaka dalam Perkahwinan Campur
Perkahwinan campur antara individu berlainan agama membawa kepada beberapa isu yang berkaitan dengan pengurusan dan pembahagian harta pusaka selepas kematian salah seorang pasangan. Isu utama yang sering timbul adalah perbezaan dalam sistem pewarisan harta mengikut undang-undang Islam dan sivil.
1. Perbezaan Undang-Undang dalam Pembahagian Harta Pusaka
Bagi pasangan yang berlainan agama, terdapat dua sistem undang-undang utama yang perlu dipertimbangkan dalam pengurusan harta pusaka, iaitu sistem faraid (Islam) dan sistem sivil. Sistem faraid mengikut hukum Islam hanya terpakai bagi pasangan yang beragama Islam, sementara sistem sivil mengawal pengagihan harta bagi mereka yang bukan beragama Islam.
Undang-Undang Islam (Faraid)
Bagi pasangan yang beragama Islam, pembahagian harta pusaka adalah mengikut hukum faraid, yang mana harta si mati akan dibahagikan kepada waris mengikut bahagian yang telah ditetapkan dalam al-Quran. Isteri, anak-anak, dan ahli keluarga yang lain berhak menerima bahagian tertentu daripada harta si mati. Hukum faraid ini tidak membenarkan pemberian harta kepada orang bukan Islam.
Undang-Undang Sivil
Bagi pasangan yang bukan beragama Islam, undang-undang sivil Malaysia berkuatkuasa dalam pembahagian harta pusaka. Dalam sistem sivil, si mati boleh membuat wasiat untuk menentukan bagaimana harta mereka akan dibahagikan. Jika tiada wasiat, harta si mati akan dibahagikan berdasarkan Undang-Undang Pembahagian Harta Pusaka yang melibatkan waris sah, tetapi ia tidak mengikut prinsip faraid.
Apabila pasangan yang berlainan agama berkahwin, mereka akan berhadapan dengan perbezaan undang-undang dalam pembahagian harta apabila salah seorang pasangan meninggal dunia, terutamanya jika tiada perancangan atau wasiat yang jelas.
2. Harta yang Dimiliki oleh Pasangan Berbeza Agama
Selain perbezaan undang-undang, terdapat juga isu berkaitan dengan jenis harta yang dimiliki oleh pasangan beragama Islam dan bukan Islam. Dalam harta bersama atau harta sepencarian, pembahagian harta selepas kematian mungkin menimbulkan perselisihan jika tidak ada dokumen atau perjanjian yang jelas mengenai pemilikan harta tersebut.
Contohnya, dalam perkahwinan campur, suami yang beragama Islam mungkin meninggalkan harta yang ingin diberikan kepada isteri bukan Islamnya, tetapi mengikut hukum faraid, harta tersebut hanya boleh diberikan kepada waris-waris yang beragama Islam. Isu ini timbul terutamanya apabila si mati tidak menyediakan wasiat atau perancangan yang jelas untuk memastikan harta tersebut diserahkan kepada pasangan yang bukan Islam.
3. Hak Isteri dalam Perkahwinan Campur
Isu lain yang sering timbul adalah hak isteri dalam pembahagian harta pusaka. Bagi pasangan Islam, isteri akan menerima bahagian tertentu dari harta pusaka mengikut hukum faraid, tetapi bagi pasangan bukan Islam, pembahagian akan bergantung kepada undang-undang sivil, yang membenarkan si mati untuk menentukan bahagian harta melalui wasiat.
Bagi pasangan beragama Islam yang berkahwin dengan individu bukan Islam, apabila si mati meninggal dunia, hak isteri yang bukan Islam mungkin akan menjadi isu kerana dia tidak berhak mendapat bahagian yang sama seperti mana yang ditetapkan dalam faraid. Isu ini lebih rumit apabila tiada wasiat yang disediakan oleh si mati, dan waris-waris Islam si mati tidak bersetuju untuk memberikan harta kepada isteri yang bukan Islam.
4. Perancangan Harta untuk Pasangan Berlainan Agama
Perancangan harta menjadi sangat penting bagi pasangan yang berlainan agama. Tanpa perancangan yang jelas, harta yang ditinggalkan mungkin akan menimbulkan konflik antara waris yang beragama Islam dan pasangan yang bukan Islam. Oleh itu, pasangan dalam perkahwinan campur perlu mengambil langkah-langkah tertentu untuk memastikan bahawa harta mereka dapat diagihkan dengan adil selepas kematian, mengikut kehendak mereka.
Langkah-Langkah untuk Merancang Harta dalam Perkahwinan Campur
1. Menyediakan Wasiat yang Jelas
Pasangan dalam perkahwinan campur perlu menyediakan wasiat yang jelas untuk memastikan pengagihan harta mereka dilakukan mengikut kehendak mereka. Wasiat ini haruslah mengandungi perincian tentang siapa yang berhak menerima harta, serta jumlah yang akan diberikan kepada waris, pasangan, atau pihak ketiga.
Bagi pasangan Islam, mereka boleh mengikut hukum faraid dalam wasiat mereka. Bagi pasangan yang bukan Islam, mereka bebas menentukan cara pengagihan harta melalui undang-undang sivil, tetapi mereka perlu memastikan bahawa wasiat tersebut sah dan mengikut peraturan yang ditetapkan oleh pihak berkuasa.
2. Memahami Hukum Islam dan Sivil
Pasangan yang berlainan agama perlu memahami hukum syarak (Islam) dan undang-undang sivil dengan baik sebelum membuat keputusan mengenai pengagihan harta mereka. Jika perlu, pasangan tersebut boleh mendapatkan nasihat daripada peguam syariah atau peguam sivil untuk memastikan bahawa proses pengagihan harta dapat dilakukan mengikut undang-undang yang betul dan tidak menimbulkan masalah.
3. Membuat Perjanjian Harta Sepencarian
Pasangan yang berlainan agama yang memiliki harta bersama boleh membuat perjanjian harta sepencarian untuk menentukan hak pemilikan harta bersama. Perjanjian ini dapat mengelakkan perselisihan tentang siapa yang berhak ke atas harta yang dimiliki bersama selepas kematian salah seorang pasangan.
4. Menyediakan Amanah atau Trust
Bagi pasangan yang ingin memastikan harta mereka diuruskan mengikut kehendak mereka selepas kematian, perjanjian amanah atau trust boleh diwujudkan. Amanah ini boleh melibatkan aset-aset yang ingin diwariskan kepada pasangan bukan Islam dan membolehkan pihak ketiga, seperti seorang pengurus amanah, untuk menguruskan pengagihan harta mengikut kehendak si mati.
Kesimpulan
Pengurusan harta pusaka dalam perkahwinan campur adalah isu yang kompleks dan memerlukan perhatian yang teliti. Perbezaan antara undang-undang faraid (Islam) dan undang-undang sivil boleh menyebabkan perselisihan, ketidakpastian, dan konflik dalam pengagihan harta pusaka selepas kematian salah seorang pasangan. Oleh itu, pasangan yang berlainan agama perlu mengambil langkah-langkah yang bijak dalam merancang harta mereka, termasuk menyediakan wasiat, memahami undang-undang yang relevan, dan mempertimbangkan penggunaan instrumen seperti amanah dan perjanjian harta sepencarian untuk mengelakkan masalah.
Dengan merancang harta dengan baik, pasangan dalam perkahwinan campur dapat memastikan bahawa harta mereka diagihkan dengan adil dan mengikut kehendak mereka tanpa menimbulkan pertikaian yang tidak perlu antara waris atau pasangan yang masih hidup.