Wasiat merupakan satu bentuk perancangan yang penting dalam kehidupan seseorang yang ingin memastikan hartanya dibahagikan mengikut kehendaknya selepas meninggal dunia. Dalam Islam, wasiat adalah satu amalan yang sangat digalakkan sebagai cara untuk mempertingkatkan kesejahteraan ahli keluarga selepas kematian. Walau bagaimanapun, terdapat batasan tertentu yang dikenakan terhadap pembahagian harta melalui wasiat bagi seorang Muslim berbanding dengan mereka yang bukan Islam. Artikel ini akan membincangkan dengan lebih mendalam mengenai batasan wasiat dalam Islam, perbezaan antara wasiat bagi seorang Muslim dan bukan Muslim, serta implikasi undang-undang yang berkaitan.

APA ITU WASIAT?
Wasiat adalah satu bentuk arahan yang diberikan oleh seorang individu kepada ahli waris atau pihak yang ditentukan mengenai cara pembahagian harta atau asetnya selepas kematian. Wasiat ini bertujuan untuk memastikan bahawa harta yang ditinggalkan dapat dibahagikan dengan cara yang memenuhi kehendak si mati.

Di dalam Islam, wasiat adalah satu amalan yang sangat digalakkan. Ia dapat membantu memastikan kehendak si mati dihormati selepas kematian. Wasiat boleh meliputi pembahagian harta, penentuan penjaga anak, serta pesanan-pesanan penting kepada ahli keluarga. Namun, terdapat peraturan yang jelas dalam Islam mengenai had atau batasan wasiat, terutamanya apabila melibatkan pembahagian harta kepada waris yang sah.

WASIAT DALAM ISLAM: PERATURAN DAN BATASANNYA

Bagi seorang Muslim, wasiat tidak boleh bertentangan dengan hukum-hukum yang telah ditetapkan dalam agama Islam. Terdapat beberapa batasan utama yang perlu dipatuhi oleh seorang Muslim ketika membuat wasiat:

1.Maksimum 1/3 daripada Harta

Dalam Islam, si mati dibenarkan untuk memberi wasiat hanya terhadap 1/3 daripada jumlah keseluruhan harta yang ditinggalkan. Ini bermakna hanya satu pertiga daripada harta boleh diwariskan mengikut kehendak si mati, manakala dua pertiga lagi mesti dibahagikan mengikut hukum faraid, yang sudah ditetapkan oleh syarak. Hal ini bertujuan untuk memastikan pembahagian harta dilakukan secara adil di kalangan waris-waris yang berhak.


2.Pemberian kepada Bukan Waris

Salah satu perkara penting yang perlu difahami dalam konteks wasiat adalah pembahagian kepada pihak yang tidak termasuk dalam senarai waris. Dalam hal ini, seorang Muslim dibenarkan memberikan wasiat kepada orang yang bukan ahli waris, tetapi jumlahnya tidak boleh melebihi satu pertiga daripada jumlah keseluruhan harta. Jika wasiat kepada pihak yang bukan waris melebihi had ini, ia akan dibatalkan dan pembahagian semula akan dilakukan berdasarkan hukum faraid.


3.Tidak Boleh Mempengaruhi Pembahagian Faraid

Wasiat tidak boleh mengubah atau mengabaikan hak-hak waris yang sah menurut hukum faraid. Sebagai contoh, seorang ibu yang meninggal dunia tidak boleh memberikan seluruh hartanya kepada seorang anak sahaja melalui wasiat jika ia menyalahi hak waris yang lain seperti suami atau anak-anak yang lain. Wasiat hanya boleh mempengaruhi pembahagian 1/3 daripada harta yang ditinggalkan, dan bukan dua pertiga yang harus dibahagikan menurut hukum faraid.


4.Kehendak Berkaitan Kebaikan dan Kebaikan Sosial

Wasiat dalam Islam juga dibenarkan jika ia berkaitan dengan kebajikan, seperti memberi sumbangan kepada rumah anak yatim, masjid, atau membiayai pendidikan agama. Namun, seperti yang dinyatakan sebelum ini, jumlah yang dibenarkan untuk tujuan ini hanya terbatas kepada 1/3 daripada jumlah harta keseluruhan. Wasiat yang bertujuan untuk memberikan sumbangan atau sedekah ini adalah digalakkan kerana ia dapat memberikan manfaat kepada masyarakat dan umat Islam.


5.Mesti Dilakukan dengan Syarat yang Sah

Wasiat dalam Islam mesti memenuhi beberapa syarat. Antaranya, si mati mesti mempunyai akal yang waras dan tidak dipengaruhi oleh tekanan atau paksaan ketika membuat wasiat. Wasiat juga mestilah dilaksanakan dengan sebaik mungkin dan tidak melanggar peraturan yang ditetapkan oleh agama.


WASIAT BAGI BUKAN ISLAM: PERBEZAAN DENGAN WASIAT DALAM ISLAM 

Bagi orang yang bukan Islam, wasiat juga merupakan suatu perkara penting dalam merancang pembahagian harta selepas kematian. Walau bagaimanapun, terdapat perbezaan besar dalam cara wasiat tersebut ditentukan berbanding dengan orang Islam. Perbezaan ini terletak pada undang-undang yang digunakan untuk membahagikan harta dan pihak yang berhak menerima wasiat.

1.Tiada Had 1/3
Berbeza dengan Islam yang mengenakan had satu pertiga untuk wasiat, orang bukan Islam biasanya tidak tertakluk kepada had yang sama. Dalam banyak sistem undang-undang negara, seseorang bukan Islam mempunyai kebebasan penuh untuk menentukan bagaimana harta mereka dibahagikan, sama ada kepada ahli keluarga, sahabat, atau mana-mana pihak yang mereka pilih. Ini memberikan lebih banyak fleksibiliti berbanding dengan orang Islam yang terikat dengan peraturan faraid1..


2.Pembahagian Berdasarkan Wasiat Tanpa Hukum Faraid

Untuk orang bukan Islam, pembahagian harta selepas kematian boleh dilakukan sepenuhnya melalui wasiat mengikut kehendak si mati, tanpa sebarang campur tangan daripada hukum faraid. Oleh itu, seorang bukan Islam boleh memberikan seluruh hartanya kepada orang yang mereka pilih, tanpa perlu mempertimbangkan hak waris yang sah atau peraturan agama. Ini adalah salah satu kelebihan bagi bukan Islam, kerana mereka tidak perlu mengikuti peraturan yang ketat dalam agama atau perundangan tertentu.


3.Kebebasan Memberikan Wasiat Tanpa Had

Bagi bukan Islam, mereka juga tidak tertakluk kepada sebarang sekatan dari segi memberi wasiat kepada orang yang bukan waris atau kepada badan-badan kebajikan. Mereka bebas untuk memberi apa sahaja jumlah harta kepada sesiapa sahaja yang mereka pilih tanpa batasan yang dikenakan dalam Islam.


4.Pilihan Undang-Undang dan Sistem Hukum yang Berbeza

Bagi bukan Islam, kebanyakan negara mengamalkan sistem wasiat yang lebih fleksibel dan lebih bersifat individualistik. Mereka tidak terikat dengan hukum agama atau sistem perundangan yang seragam. Ini berbeza dengan orang Islam yang terikat dengan hukum faraid yang sudah ditetapkan dan mempunyai sistem yang lebih terstruktur.


IMPLIKASI UNDANG-UNDANG WASIAT DI MALAYSIA 

Di Malaysia, bagi seorang Muslim, pembahagian harta pusaka selepas kematian adalah tertakluk kepada hukum faraid dan pembahagian wasiat menurut undang-undang Islam. Wasiat yang dibuat oleh seorang Muslim hanya dibenarkan untuk memberi 1/3 daripada harta kepada individu atau tujuan yang bukan waris, dan ia mesti mematuhi syarat-syarat yang ditetapkan oleh agama Islam. Oleh itu, pembahagian harta untuk seorang Muslim di Malaysia akan diuruskan oleh Mahkamah Syariah.
Bagi individu bukan Islam, mereka boleh membuat wasiat mengikut sistem undang-undang yang lebih bebas dan boleh melibatkan mana-mana pihak yang mereka pilih, tanpa perlu mematuhi had 1/3 atau peraturan agama. Di Malaysia, undang-undang berkaitan wasiat bagi bukan Islam dikendalikan oleh Mahkamah Sivil, dan ia membolehkan pembahagian harta dilakukan dengan lebih fleksibel.

KESIMPULAN

Secara keseluruhan, terdapat beberapa perbezaan utama antara wasiat bagi seorang Muslim dan bukan Islam. Wasiat dalam Islam terikat dengan peraturan yang ketat, termasuk had 1/3 daripada jumlah harta untuk individu atau tujuan selain waris sah, serta tidak mengubah pembahagian harta yang telah ditetapkan oleh hukum faraid. Sebaliknya, bukan Islam mempunyai kebebasan lebih besar dalam menentukan bagaimana harta mereka dibahagikan selepas kematian, tanpa perlu berhadapan dengan sekatan-sekatan tersebut.

Oleh itu, untuk memastikan wasiat dilaksanakan dengan betul dan mengikut kehendak si mati, adalah penting bagi setiap individu, baik Muslim atau bukan Islam, untuk memahami batasan dan peraturan yang berkaitan dengan pembahagian harta. Untuk orang Islam, mereka perlu mematuhi garis panduan yang telah ditetapkan oleh agama, manakala bagi bukan Islam, mereka mempunyai kebebasan penuh dalam merancang  pembahagian harta mereka melalui wasiat.